MGA KWENTONG BAYAN NG VISAYAS

ANG BATIK NG BUWAN

Maikling Kuwentong – Bayan Ng Bisaya

Mag-asawa ang araw at ng buwan. Marami silang mga anak na bituin.Gustung-gusto ng araw na makipaglaro sa kanyang mga anak at ibig na ibig niyangyakapin ang mga ito ngunit pinagbawalan siya ng buwan sapagkat matutunaw angmga bituin sa labis na init ng araw. Kinagagalitan ng araw ang mga anak kapaglumalapit sa kanya.Isang araw, nagtungo sa ilog ang buwan upang maglaba ng marurumingdamit. Ipinagbilin niya sa asawa na bantayan ang mga anak ngunit huwag niyanglalapitan ang mga ito. Binantayan nga ng araw ang mga anak. Buong kasiyahanniyang pinanood ang mga ito habang naghahabulan. Nakadama siya ng pananabik at hindi siya nakatiis na hindi yakapin ang mga anak. Bigla niyang niyakap anglipon ng maliliit na bituin nang madikit sa kanya ay biglang natunaw.

Hindi naman nagtagal at umuwi n ang buwan. Nagtaka siya sapagkatmalungkot ang asawa. Naisipan niyang bilangin ang mga anak ngunit hindi nyanakita ang maliliit kaya't hinanap niya ang mga ito kung saan-saan. Hindi niyamatagpuan ang mga anak. Sa gayo'y sinumabatan niya ang asawa. "Niyakap mosila? Huwag kang magsisinungaling!”Hindi na naghintay ng sagot ang buwan. Mabilis niyang binunot ang isang punong saging at tinangkang ipukol sa asawa na nakalimutan na ang kanyangkasalanan.

Ang tanging nasa isp niya ay kung paano niya maipagtatanggol angsarili sa asawang galit na galit. Dumampot siya ng isang dakot na buhangin atinihagis sa nukha ng buwan at dahilan sa nangyari ay nagkaroon ng batik angmukha ng buwan. Hinabol ng buwan ang araw upang makaganti sa ginawa nito sakanya at hanggang ngayon ay hinahabol pa rin ng buwan ang araw

ANG DIWATA NG KARAGATAN

Sa isang nayon, ang mga tao ay masaya at masaganang namumuhay. Mapagpala ang kalikasan sa kanila. Ang pangunahing hanapbuhay nilay ay ang pangingisda. Sagana sa maraming isda ang karagata. May isang diwatang nagbabantay at nag-aalaga sa mga isda at ito'y nalalaman ng mga taganayon. Ngunit may mga taong sakim, ibig nilang makahuli ng maraming-maraming isda upang magkamal ng maraming salapi. Gumamit sila ng dinamita kaya't labis na napinsala ang mga isda, pati ang maliliit ay namatay.

Nagalit ang diwata sa kasakiman ng mga tao kaya't mula noon ay wala nang mahuli kahit na isda ang mga tao. Naghirap at nagutom ang mga tao at naging pangit na rin ang karagatan na dati'y sakdal ganda. Nagpulong ang mga taganayon at napagpasyahan nilang humingi ng tawad sa diwatang nangangalaga sa karagatan. Nakiusap din silang ibalik na ang dating ganda ng karagatan at gayundin ang mga isda. Nangako sila na hindi na gagamit ng anumang makasisira sa kalikasan.

Mula nang sila'y humingi ng tawad sa diwata ay bumalik na ang ganda ng karagatan at muling dumami ang mga isda. Nanaganang muli ang kabuhayan ng mga tao.

ANG ALAMAT NG BASEY

DAHIL SA IPINAKITANG KALUPITAN NG MGA TULISANG - DAGAT, ANGMGA NANINIRAHAN SA BALUD, SA pangunguna ng mga misyonerong Heswitaay nagtungo sa Binongtoan, isa sa kalapit na nayon. Doon ay nagsimula silangbumuo ng panibagong nayon at matatag nakuta na yari sa mga batongadobe. Pinatatag nila ang kanilang nayon. Naglagay sila ng mga pamigil naharang laban sa marahas na pananalakay ng mga tulisang-dagat. Ang mgatagapamuno ng Binongtoan ay sina Ambrocio Makarumpag, FranciscoKaranguing, Juan Katindoy at Tomas Makahilig. Sa pagpupulong ng mga tagapamuno na dinaluhan ng mga misyonerong Heswita, sila’y nagkasundo napangalanan ang lugar na Baysay na may kahulugang ‘maganda’ bilang

parangal at sa alaala ng kanilang magandang si Bungangsakit.Samantala, ang mga taga-Omit na nakasalamuha ni Bungangsakit nangkanyang kabataan ay hindi sumama sa pagtatatag ng bayan ng Baysay.

Sa halip sila’y nagkaisa at nagtatag ng kanilang sariling barangay napinangalanang Guibaysayi, na may kahulugang ‘Ang Pinakamaganda’ bilang

pagbibigay parangal din sa kagandahan ng kanilang si Bungangsakit. Angmga naninirahan sa Baysay ay nagtatag ng pangkat ng mga tagapagtanggolna binubuo ng matatapang na kalalakihan sa kanilang lugar napinamumunuan ni Katindoy, isang matapang na mandirigma. Batid nilang angmga tulisang- dagat ay muling babalik kaya’t nagtayo sila ng kuta na yari sa matitigas na bato sa Bungal na matatagpuan sa bukana ng ilog. Sa kutang itomagtitipon ang matatapang na tagapagtanggol ni Katindoy upang planuhinang kanilang mga gagawing depensa laban sa mga tulisang-dagat atupangmamatyagan ang paparating na mga vinta. Nuong 1832, ang ilang piling lugarsa Bungal ay inihanda para sa pagtatayo ng Simbahang Katoliko ng mgaHeswita. Subalit sa kakapusang-palad , ang walo-walo ay dumating atsinalanta ang buong kuta.

Ang walo-walo ay walong araw na walang tigil napag-ulan nang malakas na may kasamang malalakas na hangin. Pagkalipas ngilang araw, dumaan pa ang napakalakas at nagngangalit na bagyo sa lugarna kumitil sa napakaraming buhay at sumira ng napakaraming ari-arian.Sapagkat walang matirahan at sinalanta ng bagyo, ang mga natirangbuhay na naninirahan sa Baysay ay ay nagpasyang muling kumilos upanghumanap ng lugar na may mga burol na magsisilbing pananggalang samalalakas na hangin. Napili nila ang kasalukuyang kilalalagyan ng bayan ngBaysay. Malapit sa lugar na ito ay matatagpuan ang mga burol na isa sa mgaito ay tinayuan ng mga katutubo ng mataas na tore. Mula sa tore aymatatanaw ang paparating na mga vinta at ang mga burol ay maaaringmapaglikasan sa mga panahon ng pagbaha at kublihan kapag maymalalakas na bagyo